After burn-out
                Nieuwjaarsbrief 2015 - 2016

Vooraf

Begin december ben ik gestart met een nieuwjaarsbrief. Het eerste hoofdstuk was af. Daarna vlotte het niet meer, en er is ook van alles tussen gekomen. Ik ben er dan ook mee gestopt. Hieronder staat dit eerste hoofdstuk onder de titel "Proloog: de start van de 21ste eeuw" (1).
Daarna ben ik gestart met een artikel rond burn-out. Dit vlotte veel beter. Ik heb het verder uitgebreid en verdiept. Daarna heeft het enkele weken stil gelegen. Het blijkt dat het – naar mijn mening toch - goed bruikbaar is als "nieuwjaarsbrief 2015 - 2016".

Voorkennis

Er is een zekere voorkennis nodig om deze tekst te gronde te kunnen begrijpen.
Drie korte artikels zijn aangeraden voor aleer van start te gaan, bij voorkeur in deze volgorde:

1. Het Griekse woord anti *
2. Dieper ingaan op het ego *
3. Slimme dwazen *

Proloog: de start van de 21ste eeuw

De 21ste eeuw is officieel gestart op 1 januari 2001. De eigenlijke - feitelijke en inhoudelijke - start was op 11 september 2001, de beruchte nine eleven. Op die dag zijn de torens van het World Trade Center letterlijk in elkaar gezakt.
De oude samenleving kan niet verder, ze bevindt zich in diep verval. Er zijn grenzen aan macht, egoïsme, dominantie, manipulatie, Big Brother *, en zo meer.
De 21ste eeuw startte met een heel duidelijk teken: de torens - die wereldwijd groot prestige uitstraalden en symbool stonden voor macht en rijkdom - zakten in elkaar. Een instortende toren bezit een grote symboliek. Voorbeelden hiervan zijn de toren van Babel (2), alsook de toren uit de Tarot; al het materiële stort in. Bij het World Trade Center waren er bovendien twee torens, dualiteit (3).
En niet alleen het economische machtscentrum, ook het militaire kreeg een flinke deuk: van de vijfhoek van het Pentagon was een muur ingestort, ook al symbolisch (4). De 21ste eeuw startte met de afbraak van wat niet meer tot deze nieuwe eeuw behoorde, namelijk macht en dominantie.
Ik heb het zo verwoord:

11 september 2001 
de Grote Hoer is verwond 
een verwonding die ze niet meer te boven komt.
(toelichting * )

Maar, er is een maar, de eerste zwaluw maakt de lente niet. Hiermee is de macht op zich, waarop zowat alle structuren en de ganse samenleving is gebouwd, nog niet ingestort. Als symbool kon nine eleven wel tellen, een soort wegwijzer. De wegwijzer toont de weg, maar de weg zelf moet wel nog gegaan worden.

Het heeft enige tijd geduurd voor aleer doordrong dat de 21ste eeuw toch wel vrij grondig verschilt van de 20ste. Dit zal trouwens maar ten volle duidelijk zijn wanneer de op macht gebaseerde samenleving volledig ingestort is. Zo ver zijn we nog niet.

Burn-out

Meerdere facetten

Burn-out kent vele facetten. Grofweg kunnen we de mens in drie delen onderscheiden (5), met name het fysieke, het psychische en de (hogere) ziel *. Met burn-out is dit niet anders.

• Op het fysieke niveau hebben we de fysieke klachten, in hoofdzaak zware vermoeidheid, maar ook andere symptomen zijn mogelijk (6). Ook de maatschappelijke gevolgen behoren tot het fysieke niveau.
• Burn-out speelt zich vooral af op het psychische niveau. Dit is ook het niveau van het ego.
• De (hogere) ziel - het niveau boven het psychische - komt meestal helemaal niet aan bod.

In dit artikel gaat het vooral over het psychische, dit in samenwerking of in tegenwerking met de ziel. Tegenwerking: er is "een mol", met name het ego, die zaken ondermijnt.

Het psychische domein

Het psychische kan je een beetje vergelijken met een auto. En wat doet die auto? Dit hangt af van de aansturing, de chauffeur. Wie bestuurt onze psyche? Normaal gezien - in blakende psychische gezondheid - is het het hogere in ons, het Zelf of hoe je het ook noemt, dat het psychische bestuurt (7). Het is echter maar al te vaak anders, zeker in onze stressvolle samenleving, vaak neemt het "anti-zelf" (8) het roer over. Wat is het anti-zelf, de tegenstander en vooral de plaatsvervanger van de zelf? Het ego.
De kern van burn-out ligt hem in de aansturing van het psychische. Het hogere in ons kan dit voortreffelijk. Het ego in ons is nogal stuurloos. Een auto met een stuurloze chauffeur?

Twee belangrijke eigenschappen van het ego zijn

• het is bang, en hierdoor listig en agressief
• het is dwaas, slim en dwaas *. Het heeft slechts heel beperkt weet van het gegeven dat het psychische door het hogere bestuurd moet worden. Arrogant zoals het is, doet het dit zelf. Maar het ego is ook dwaas. Door de combinatie van dwaasheid en arrogantie wordt de mens voortdurend heen en weer geslingerd. Het ego, alsook het (gewone, lagere) denken, is totaal niet geschikt voor alles wat psychisch is (9) te besturen.
  De nog hogere domeinen dan het psychische ziet het ego als vijand. Hiertegen trekt het ten strijde.

Milieu

Wanneer wij - Westerse mensen - het over milieu hebben, dan denken we onmiddellijk - of zelfs uitsluitend - aan het fysieke milieu. Het is in de eerste plaats het psychische milieu waar het fout gaat, en dit heeft dan zijn gevolgen voor het fysieke milieu. De "sturing" komt vanuit het psychische en daarboven het hogere.
Een voorbeeld: waarom is het mogelijk dat we onze lucht verpesten? Omdat onze geest (mind *) verpest is. Een geestelijk gezond mens, een Aboriginal bijvoorbeeld, doet zoiets niet.
Een tweede voorbeeld: waaraan denk je bij het horen van het woord rijkdom? Ongeveer niemand denkt aan (echte) rijkdom. Men denkt aan geld. Arme mensen!

De huidige samenleving speelt zich af in, en tegen de achtergrond van, dit ziekelijke milieu.

Binnenkant - buitenkant

Voor aleer dieper in te gaan op of in burn-out, toch heel even vanaf de buitenkant kijken.

Op 29 december 2014 pakt de krant “De Morgen” uit met "Helft Vlamingen riskeert burn-out". De helft, dat is uiteraard wel heel veel.

Onze samenleving is dolgedraaid. Er zijn allerhande regeltjes, controles, wantrouwen, camera’s, evaluaties, reorganisaties, voortdurende tijdsdruk en weet ik veel. Eén en al onrust. Alles wordt op de spits gedreven tot het voor iedereen onhoudbaar wordt, wat zich dan uit in onder andere stress en burn-out.

Merkwaardige woorden van het jaar 2014 waren ploetermoeder en bumpervader. In de krant “De Morgen” verscheen een artikel “Ploetermoeders of bumpervaders: al wie poten en oren heeft, hapt naar adem” (10).

Wat is er aan de hand? Onze samenleving is ernstig ziek, of zoals ik het in 2007 schreef: “de ganse samenleving moet dringend naar de psychiater” (11). In 2007 was het nog alarmfase oranje, nu staat de indicator op rood.
Je kunt het ook zo zien: de middelpuntvliedende krachten (weg van het centrum) zijn zeer groot. Hoe los je dit op? Door terug naar het middelpunt te gaan, naar ons eigen centrum waar we - ons diepste wezen - thuis zijn.
Meister Eckhart (een middeleeuws mysticus) zei:

God is thuis, 
wij zijn het die naar buiten zijn gegaan.

Merk op dat het meestal de gewone, plichtsbewuste, hardwerkende mensen zijn die geconfronteerd worden met burn-out. In deze zieke samenleving is het heel normaal dat normale mensen ziek worden; denk aan de gezonde appel in een korf met rottende appels. Alles staat echt op zijn kop. Troost: zo blijft het niet. De zieke - de samenleving - zal genezen. "Abnormale" mensen slagen er - anno januari 2015 - nog vrij goed in om in deze abnormale maatschappij mee te draaien. Dit blijft niet duren. De samenleving kan wel even op zijn kop staan, maar lang houdt zich dit niet vol.

Hoe moet het nu verder? Ons denken denkt rechtlijnig en komt tot de conclusie dat het alleen maar nog erger kan. Voor het ego – wat gekoppeld is aan het denken – is dit een uitstekend resultaat. Het ego wil namelijk domineren. Een angstig mens is gemakkelijk te domineren en te manipuleren, door anderen, maar ook door het eigen ego. Voor het ego zijn het gouden tijden, net zoals oorlog voor de wapenindustrie gouden tijden zijn.

Na de winter komt echter de lente, of anders gezegd het rechtlijnige denken "het kan alleen maar erger" klopt niet. Na slecht kan het omslaan, en dan komen we in een nieuwe situatie terecht. Omslaan gaat echter niet zomaar, het ego wil het niet. En waarom niet? Het ego, gekoppeld aan het - lagere - denken, heeft totaal geen inzicht in hogere domeinen. In een gezond mens en - op macroniveau - een gezonde maatschappij gaat de sturing uit van de hogere - vooral spirituele - domeinen. Dit is in onze hedendaagse samenleving niet meer zo, vooral sinds de Verlichting * werd het denken dominant (12). Het gevolg op individueel vlak is dat we bestuurd worden door het stuurloze ego. Op maatschappelijk vlak zijn het de individuele ego's die de touwtjes in handen hebben. Deze ego's zijn op zich al stuurloos en bovendien werken ze elkaar dan nog eens tegen.
Dit is de verziekte "samen"-"leving" waarin we momenteel leven. Tegen deze achtergrond is het heel normaal dat gezonde mensen ziek worden en bijvoorbeeld burn-out krijgen.

Er is leven na burn-out

Er is leven na burn-out; leven, de naam leven waardig. Voor de burn-out was er heel veel stress en andere kwalen. Tijdens de burn-out was er transformatie "van ontreddering tot genezing". Je kunt deze fase enigszins vergelijken met de popfase bij de transformatie van rups tot vlinder. Hoe ziet die pop er uit? Niet zo mooi, en veel is er ook niet te zien. Wij – volwassen – zien alleen de buitenkant.

Je kunt het een beetje vergelijken met een kind dat communiceert met een dier. Een volwassene kan dit niet. De volwassene ziet het dier niet, hij of zij ziet alleen de buitenkant. Het kind communiceert met het wezen van het dier en het dier met het kind.
Wat er in een mens die een transformatie onderdergaat gebeurt, dat kunnen we niet zien (noch het fysieke noch op het psychische niveau).

De transformatie vindt binnenin plaats. Binnenin deze pop gebeurt heel wat. "Plots" komt van uit die pop een vlinder.

Burn-out - te vergelijken met een pop - eindigt wel minder plots en minder spectaculair dan bij de vlinder. Na burn-out kom je terug in de samenleving terecht, maar het duurt wel nog even voor de transformatie voltooid is. Eens voltooid kan je van "after burn-out (13)" spreken.

Mensen die een burn-out doorgemaakt hebben voelen zich veel beter dan er voor. Wat is er allemaal veranderd? Een kleine opsomming: veel meer innerlijke rust, beter relativeringsvermogen, beter onderscheid tussen wat echt belangrijk is en wat er minder of helemaal niet toe doet, meer vertrouwen in de anderen en in de omgeving, beter het geheel zien, en zo kunnen we nog even doorgaan.

Onze samenleving en burn-out

We keren terug naar het krantenartikel "Helft Vlamingen riskeert burn-out". Onze samenleving is ernstig ziek, alarmfase rood. Aan welke ziekte lijdt onze samenleving? Burn-out! Onze maatschappij op zijn geheel is opgebrand, ze lijdt aan burn-out!
Intuïtief kunnen we dit vrij goed aanvoelen. Dit lijkt mij dan ook beter om hier geen analyse van te maken.

Van mensen die een burn-out achter de rug hebben weten we dat je doorheen een transformatieproces te gaan hebt. Ik zou niet inzien waarom dit bij de burn-out van de ganse maatschappij anders zou zijn; onze samenleving kan alleen maar genezen wanneer ze door een zware transformatie heen gaat (14).
Is dit een probleem? Voor het denken en het ego is dit een torenhoog probleem. Het denken heeft de zaak niet meer onder controle en zal ondergronds - als een mol - zwaar dwars gaan liggen.
Kan dit torenhoog probleem opgelost worden? Ja, als de toren instort. Wanneer we weten wat er in de toren van het ego zit, dan hoeven we niet bang te zijn, laat staan te rouwen. Laat maar instorten.

Het contact met ons zelf

De mens die het contact met zichzelf kwijt is, is vervreemd van zijn eigen mens-zijn. Wat gebeurt er met iemand die het contact met zich zelf, met het eigen Zelf, met de eigen menselijke diepte, kwijt is? Wat is er gebeurd wanneer er geen licht meer is? Het "anti-licht", wat niets anders is dan de duisternis, heeft overgenomen (15). Wanneer we het contact met ons zelf kwijt zijn, dan neemt het "anti-zelf" over. Het anti-zelf is niets anders dan het ego. Ons denken is nauw verbonden met ons ego. Wie leeft van uit het denken verliest het contact met zich zelf. Wie leeft van uit het hart vindt zich zelf terug.
Er is het denken dat verdeelt en er is het hart dat verenigt. Beiden hebben hun betekenis, maar wel elk op hun eigen terrein. Het denken hoort bij het materiële, het hart hoort bij het psychische en bij de nog hogere lagen. Wanneer het denken zich bemoeit in het psychische, dan loopt het fout. Wanneer gebeurt dit? Wanneer we ons ego, het anti-zelf, de vrije loop laten dan zijn we het contact met ons zelf kwijt, het anti-zelf heeft overgenomen.

Verdeel-en-heers? Het einde van een tijdperk

Twee peilers

De ganse kosmos steunt op twee peilers, met name liefde en inzicht.

De Boeddha zei:
“Ware liefde 
wordt geboren vanuit inzicht.” 

Let wel: met inzicht wordt innerlijk inzicht bedoeld, niet het inzicht van het denken, wat slechts een zwakke afspiegeling is van echt inzicht. Innerlijk inzicht staat in nauw verband met wijsheid. Innerlijk inzicht staat in contact met waarheid. Uiterlijk inzicht staat in contact met "ieder zijn waarheid".
Om verwarring te vermijden - tussen uiterlijk en innerlijk inzicht - lijkt het mij beter om het over wijsheid te hebben.

Met deze twee peilers – wijsheid en liefde - loopt het al meer dan 2.000 jaar fout (16). De peiler wijsheid kennen wij - in het Westen - trouwens bijna niet meer. Niet te verwonderen dat onze samenleving instort.

Is Julius Caesar nu nog niet dood?

Destijds had Julius Caesar als leuze "verdeel-en-heers". Hoe doe je dit? Door liefde te vervangen door onderdanigheid en door wijsheid te schrappen.
Deze verdeel-en-heers mentaliteit, met hiërarchie en dominantie tot gevolg, is er nog altijd. Ze hoort helemaal niet meer thuis in de 21ste eeuw.
Hiërarchische structuren storten in en maken plaats voor netwerken gebaseerd op gelijkwaardigheid. Onderdanigheid is niet meer van deze tijd. Eindelijk! Onderdanigheid is nepliefde. Het wordt tijd dat we Julius Caesar met zijn verdeel-en-heers begraven (17).

Er is een zoektocht bezig om terug tot echte liefde te komen. Hierdoor vindt de mens stilaan zichzelf terug en komt zij of hij terug tot wijsheid. Dat dit op wereldschaal gepaard gaat met heel harde confrontaties met oude gevestigde "waarden" is onvermijdelijk.

Naar mijn mening is er - in de huidige situatie - geen uitweg, een weg naar buiten. Er is alleen een inweg (18), een weg naar binnen, de weg van innerlijke transformatie. Laat de buitenkant maar instorten, het zijn toch maar façades (19).

De twee peilers - liefde en wijsheid - komen terug. De onderdanigheid – een vorm van nepliefde - stort in. Ook vindt de mens zichzelf terug. In de 21ste eeuw kunnen we, eindelijk, verdeel-en-heers begraven.

Gelijkwaardigheid

We gaan even nog een stap dieper. Van waar komt verdeel-en-heers, met hieraan gekoppeld dominantie en hiërarchie? Van een zwaar overwicht van het mannelijke op het vrouwelijke.

Let wel, dit is een niveau dieper dan de zoektocht naar gelijkwaardigheid tussen de vrouw en de man.
Biologisch zijn we ofwel man ofwel vrouw. Psychisch hebben we beide kenmerken in ons. Zo hebben we allemaal bezorgdheid in ons (vrouwelijk), alsook daadkracht (mannelijk). Boven dit psychische niveau is er het hogere zieleniveau. Op dit hoge niveau kunnen we spreken over vrouwelijke en het mannelijke principe. Beide principes werken in perfecte complementariteit samen.

Zowat alle huidige grote wereldproblemen vinden hun oorsprong in het zware overwicht van het mannelijke op het vrouwelijke.
Nemen we als voorbeeld het klimaat. Wat is de oorzaak van het probleem? Echte liefde voor alles wat leeft, inclusief onze planeet Aarde (Gaia), werd vervangen door nepliefde. Aldus werd het mogelijk om de planeet geweld aan te doen. Wijze mensen - zoals bijvoorbeeld de zogenaamde primitieve volkeren - doen zoiets niet. Wie doet dit wel? Slimme dwazen (20). Het is deze slimheid zonder wijsheid die de natuur - inclusief onze planeet - aanziet als een levenloos consumptiegoed waarin je onder andere broeikasgassen mag lozen, met alle bijhorende klimaatgevolgen.
Door zo om te gaan met de natuur verstoort de mens niet alleen het fysieke milieu en het klimaat, maar raakt hij ook innerlijk uit evenwicht. De oorzaak van dit alles is ons geestelijk milieu - onze mind - die verziekt is.
Dit heeft geleid tot de huidige tijd van liefdeloosheid, stress en burn-out. Slimheid zonder wijsheid kan alleen bij ongelijkwaardigheid tussen het vrouwelijke en het mannelijke.

Wat is de kern van stress, die mogelijks tot burn-out leidt? Het is een vorm van dominantie. We vinden dat we aan normen - opgelegd door anderen - moeten voldoen. Dominantie vindt zijn oorsprong in overwicht van het mannelijke op het vrouwelijke.

Het vrouwelijke en het mannelijke zijn complementair. En bovendien: wat God verbonden heeft kan een mens niet scheiden (21). Dit slaat naar mijn mening niet zo zeer op het huwelijk, maar op een diepere grondlaag, met name de complementariteit tussen het vrouwelijke en het mannelijke. Op het heel hoge niveau - het niveau van het vrouwelijke en het mannelijke principe - kan dit niet worden aangetast. Bij het lagere psychische niveau loopt het fout (22). Dit onevenwicht wordt in de 21ste eeuw hersteld. Eerst moet het oude verdwijnen; we begraven Julius Caesar en zijn verdeel-en-heers. Op naar een nieuwe tijd, een tijd waar gelijkwaardigheid heerst, met onder andere netwerking.

Verdeel-en-heers is anti-religieus

Verdeel-en-heers staat haaks op wat religie in wezen is.
Voor wie hierin geïnteresseerd is verwijs ik naar de basistekst rond religie *.
Het is mijn diepe overtuiging dat we naar een meer religieuze maatschappij gaan. Hierbij zijn er obstakels, en niet op zijn minst de godsdienst (23).

Hoe moet het nu verder?

Point of no return

We kunnen niet omheen burn-out. Rond “het obstakel” burn-out en andere psychische aandoeningen omheen gaan? Daar geloof ik niets van. Sommigen geloven nog dat de huidige toestand oplapbaar is. Dit is hoogst twijfelachtig. Er is maar één weg en deze is doorheen de moeilijkheden heen gaan. Dit gaat gepaard met transformatie.

Na de transformatie zal de situatie anders zijn dan ervoor. Hoe? Dat weten we niet. Ons denken kan met onzekerheid niet om.
Waarom niet? Omdat het niet te beredeneren is. Gewoonlijk is het zo dat de toekomst min of meer het verlengde van het heden is. Het ego – gekoppeld aan het denken - voelt zich hier veilig bij. En wanneer het toch fout zou gaan weet het ego dat het terug kan naar de vroegere toestand. Wanneer echter een stap gezet wordt dat terugkeer niet meer mogelijk is, het "point of no return" bereikt is, dan wordt ons ego bang, mogelijks zelfs paniekerig. Dit brengt heel veel stress te weeg.

Hoe kan ons ego hierop reageren? Wat kan er gebeuren? Het ego zal uit zichzelf de uitdaging van transformeren niet aangaan. Daar is het te bang en te laf voor. Het moet dus vanuit een andere hoek komen, vanuit diepere bewustzijnsniveaus in de mens zelf. Geestelijk gezond is dat we van uit ons bewustzijn ons ego en ons denken aansturen. Ons bewustzijn is niet bang voor veranderingen, het kan om met point of no return.

In de Bijbel staat (Joh. 12,26)

“Waar Ik ben, daar zal ook mijn dienaar zijn”.

“Ik” kan je hier zien als ons bewustzijn, terwijl ons ego de dienaar is. Wanneer de dienaar - het ego - aan de leiband gehouden wordt is er geen probleem. Is dit niet zo, dan speelt het ego de hoofdrol, maar het ego is doodsbang voor onzekerheden. Wat gebeurt er? We blijven we de noodzakelijke stap van transformatie uitstellen tot het echt niet meer verder kan. Pas dan gaan we capituleren. En precies dit – zich overgeven aan de situatie – is de kern van de transformatie.
Het ego stelt zich de vraag: hoe komt de samenleving er uit na haar burn-out? Slechte vraag: met het oplossen van de burn-out lost ook de angst voor onzekerheid op. Dan zien we wel waar we staan. Leven is open, niet gesloten door zo gezegde zekerheden, maar dit weet het - slimme maar dwaze - ego niet.

Er is een diepgaande transformatie nodig. Ons samenleving is doodmoe, opgebrand, burn-out. De keuze is alleen: laten we ons opzwepen door ons bange ego of zijn we wijs genoeg om in te zien dat transformatie noodzakelijk en haalbaar is? De factor wijsheid speelt hierin een hoofdrol.

Wie zal het proces begeleiden?

De ganse samenleving heeft geen keuze, ze zal - vroeg of laat, willen of niet - doorheen een diepe transformatie gaan. Er kunnen en zullen wel krachten zijn binnen de maatschappij die deze omvorming tegen gaan, maar uiteindelijk is er geen keuze.

Een vraagje bij de ingrijpende transformatie: wie zullen de begeleiders zijn tijdens dit transformatieproces? Het zullen mensen zijn met voldoende wijsheid. Mensen die hieraan - bewust of onbewust - zullen meewerken zijn “de ervaringsdeskundigen”, de mensen die zelf doorheen een burn-out gegaan zijn, de "after-burn-out-mensen". Welkom. Gewoon al door jezelf te zijn werk je mee aan de noodzakelijke transformatie. Wellicht ben je je hiervan bewust.

Een andere groep mensen die heel belangrijk zijn bij dit proces, maar die niet in deze tekst aan bod kwamen, zijn spirituele leiders en leraren, ook soms Lichtwerkers genoemd. Hoe dan ook zullen het mensen zijn die vanuit het hart werken. De problemen van het hoofd - het denken - zijn vanuit het hoofd niet oplosbaar (24).

Epiloog

Wat brengt ons de toekomst? Ik heb het eens zo geformuleerd:

Je kunt alleen het heden voorspellen, 
en soms lukt dit wel. 

Het heden bevat de kiemen van het nieuwe dat komen gaat. Je kunt het ook zien in termen van knoppen. Welke knoppen zijn het? Dat zie je pas wanneer ze openbloeien. Wanneer we voldoende alert zijn zien we de knoppen, maar dan nog wordt het voorspellen hoe de bloem er uit zal zien.

Een samenleving bevindt zich in vele fasen tegelijk: er zijn - om in de termen van bloemen te blijven - zaken die ongeveer uitgebloeid zijn, er zijn bloemen die heel mooi bloeien en er zijn knoppen waarvan nog niet duidelijk is wat de bloem zal worden.

We starten bij de uitgebloeide, opgebrande samenleving. Zoals we reeds zagen is onze samenleving vandaag ernstig ziek. Ze vertoont zelfs gezwellen. Onder andere de aanslag op Charlie Hebdo * heeft aangetoond wat er met gezwellen kan gebeuren.

Een evolutie die uit de knop en tot bloei komt is gelijkwaardigheid. De jeugd sluit hier direct bij aan, zij laten zich niet meer manipuleren. Het oude - hiërarchie, dominantie, verdeel-en-heers - is er nog maar het wordt voorbij gestoken door het nieuwe. Deze evolutie zet zich ongetwijfeld door.

Het voornaamste voor de komende paar jaar is - zo zie ik het toch - een diepgaande transformatie van de ganse samenleving. Enerzijds leven we in een ziekelijke samenleving, maar anderzijds is de onderliggende energie nodig voor transformatie in de voorbije millennia nog nooit zo groot geweest (25). In 2015 en wellicht nog in 2016 zal dit duidelijk worden.

Heel wat individuele mensen hebben de uitweg uit burn-out gevonden. Het bleek een inweg te zijn, een weg van innerlijke transformatie. Ook de maatschappij op zijn geheel vindt de weg. After-burn-out voor de ganse samenleving, we kijken ernaar uit! Het komt zeker. Het lijkt mij ook vrij zeker dat 2015 en wellicht ook 2016 belangrijke jaren worden voor deze transformatie.
De voorbije jaren is er flink wat gebeurd, maar dan vooral bij mensen die voorop lopen. Deze mensen, vooral spirituele mensen, hebben hun transformatieproces al gedeeltelijk of volledig achter de rug. Nu komt echter de ganse samenleving aan bod. Tijd voor de grote collectieve transformatie.

Om af te sluiten de vraag: is het mogelijk om de wereld te redden?
Waarom zouden we dat doen? De mens is belangrijk, niet de wereld.

Jezus heeft gezegd: 
Wie de wereld heeft gekend heeft een lijk gevonden 
en wie een lijk heeft gevonden 
de wereld is hem niet waardig.
 Het evangelie van Thomas * , logion 56 

De wereld is een groot oefenterrein, zo zie ik het toch. Dit oefenterrein hebben we nodig om onze levenslessen te leren, dit zowel individueel als collectief. De huidige oefening is het transformeren van onze zieke samenleving.

Achteraf

Voor wie hier zin in heeft, een korte tekst die hier nauw bij aansluit is deze over transformatie * (26).

After burn-out : Nieuwjaarsbrief 2015 - 2016
         Proloog: de start van de 21ste eeuw
         Burn-out
                 Meerdere facetten
                 Het psychische domein
                 Milieu
                 Binnenkant - buitenkant
                 Er is leven na burn-out
                 Onze samenleving en burn-out
                 Het contact met ons zelf
         Verdeel-en-heers? Het einde van een tijdperk
                 Twee peilers
                 Is Julius Caesar nu nog niet dood?
                 Gelijkwaardigheid
                 Verdeel-en-heers is anti-religieus
         Hoe moet het nu verder?
                 Point of no return
                 Wie zal het proces begeleiden?
         Epiloog